Cum laude Promotie Richard Pouw: complement factor H en zijn gerelateerde eiwitten

Op dinsdag 27 november promoveerde Richard Pouw bij de Universiteit van Amsterdam. Hiervoor heeft hij cum laude toegekend gekregen. Hij onderzocht de balans tussen complement regulator factor H (FH) en de FH-gerelateerde eiwitten (FHRs) bij meningokokkenziekte en atypisch hemolytisch uremisch syndroom (aHUS). Zijn onderzoek geeft nieuwe mogelijkheden en aanleidingen om de FHRs verder te bestuderen in andere ziektes. Daarnaast heeft het geleid tot de ontdekking van een nieuwe methode om de functie van FH te verbeteren, met een mogelijke therapeutische toepassing.

Complement is een cruciaal onderdeel van het aangeboren immuunsysteem. Het complement systeem bestaat uit eiwitten die circuleren in het bloed en het lichaam beschermen tegen pathogenen. Om snel pathogenen te herkennen en te kunnen doden, is complement continu actief, waardoor het elke cel waarmee het in aanraking komt ‘aanvalt’. Humane cellen zijn daarom beschermd tegen complement door regulators zoals FH. Echter, als de functie van FH afneemt, treden ziektes op zoals aHUS. Daarnaast gebruiken pathogenen, zoals de meningokok, FH om complement-gemedieerde klaring te voorkomen.

Risicofactoren

Mensen hebben ook FH-gerelateerde eiwitten (FHRs), waarvan gedacht wordt dat deze op hun beurt weer FH reguleren. Het is onbekend wat de rol is van FHRs bij ziektes zoals aHUS en meningokokkenziekte. Richard Pouw richt zich in zijn proefschrift op FH en de FHRs tijdens gezonde toestand, meningokokkenziekte en aHUS. Zijn onderzoek heeft geleid tot de eerste bepaling van FHR concentraties in bloed, wat laat zien dat tijdens gezondheid FH meer dan 60 keer vaker voorkomt dan FHR-3 en FHR-4A. De concentratie van FH, maar niet van FHR-3, bleek een risico factor te zijn voor meningokokkenziekte, terwijl hogere FHR-3 waardes wel werden aangetroffen in aHUS patiënten.

Het onderzoek heeft laten zien dat FHR-3 een kleinere rol speelt bij meningokokkenziekte dan oorspronkelijk gedacht. Daarbij zijn er nieuwe mogelijkheden ontwikkelt en nieuwe aanleidingen gevonden om de FHRs verder te bestuderen in andere ziektes.

Therapeutische toepassing

Daarnaast heeft het onderzoek geleid tot de ontdekking van een nieuwe methode om de functie van FH te verbeteren, wat een mogelijke therapeutische toepassing heeft in ziektes waarin de functie van FH verminderd is. Dit wordt momenteel verder ontwikkeld door Sanquin, in samenwerking met Gemini Therapeutics.

Proefschrift:  Setting the scale: The balance between complement factor H and its related proteins in health and disease

Promotor: Prof  TW Kuijpers MD PhD
Co-promotor: D Wouters PhD

Plaats: Universiteit van Amsterdam, Agnietenkapel