Beurs voor versterken immuuntherapie tegen kanker

Sanquin-onderzoeker Derk Amsen heeft een KWF-beurs van een kleine miljoen euro toegekend gekregen om immuuntherapie effectiever te maken. Hij wil afweercellen in de tumor behoeden voor uitputting, zodat deze effectiever kankercellen kunnen opruimen.

Tumorcellen zijn op een slinkse manier in staat zich te beschermen tegen het afweersysteem. Ze geven signalen af die de T-cellen afremmen om kankercellen te doden. Bestaande immuuntherapie tegen vaste tumoren, zogeheten checkpointremmers, halen deze T-cellen, ook wel killer-T-cellen genoemd, van die rem af. Deze therapie werkt niet bij alle patiënten even goed. De killer-T-cellen zijn weliswaar weer actief, maar ook vaak te snel uitgeput om de tumor goed te verslaan. Derk Amsen, hoogleraar moleculaire T-cel immunologie bij Sanquin/Amsterdam UMC, gaat met deze beurs uitzoeken hoe andere afweercellen, T-helpercellen, de killercellen meer uithoudingsvermogen geven. Die kennis wil hij benutten om een nieuwe therapie te ontwikkelen en toe passen bij bestaande immuuntherapieën. Amsen: ”Killercellen kunnen een krachtig wapen zijn tegen kanker, maar houden zich vaak in, omdat kankercellen lichaamseigen cellen zijn. Helpercellen geven de killercellen als het ware toestemming.”

Helpercellen

Wanneer in tumoren helpercellen en killercellen contact met elkaar maken, geeft de helpercel de killercel signalen die zorgen dat de killercel blijft doorwerken. Amsen wil die signaaloverdracht molecuul voor molecuul ontrafelen en dit met een genetische truc nabootsen. Hij wil killercellen genetisch zo aan passen dat die ook met onvoldoende hulp van de helpercellen het lang genoeg vol houden om tumorcellen te doden. Ook wil Amsen bestuderen of deze nieuwe vorm van immuuntherapie gecombineerd met checkpointremmers een nog effectievere behandeling is.

T-cellen worden ook op andere manieren ingezet tegen kanker, zoals bij Til-therapie tegen melanoom. Op Sanquins Laboratorium voor Celtherapie kweken we T-cellen uit tumoren van kankerpatiënten op tot enorme hoeveelheden, waarna ze aan de patiënt worden teruggeven. Ook hier kan het versterken van het uithoudingsvermogen van T-cellen mogelijk voor meer mensen een uitkomst bieden.