Ontwikkelen van platform voor in vivo gentherapie van bloedziekten

Despoina Trasanidou ontwikkelt met een bijdrage uit het Sanquin Research Fund een platform voor gentherapie voor erfelijke bloedziekten. Voortbordurend op Sanquins expertise in het kweken en genetisch aanpassen van bloedstamcellen, ontwikkelt zij een innovatieve methode om deze cellen direct in het beenmerg te repareren.  Zo’n behandeling moet voorkomen dat patiënten chemotherapie krijgen voordat ze de gerepareerde cellen terugkrijgen, en zal dus veiliger zijn.

Als eerste richt ze zich op erfelijke beenmergziekten, waarvoor momenteel de enige mogelijke behandeling bestaat uit een transplantatie met stamcellen van een gezonde donor

Mutaties corrigeren

Voor het repareren van de stamcellen gaat Despoina de CRISPR-Cas9 technologie gebruiken. Deze genetische schaar moet ze de bloedstamcellen van patiënten binnen zien te loodsen. Daarvoor verpakt ze de RNA-versie van de CRISPR-Cas machinerie in vetbolletjes., die zo geselecteerd zijn dat ze de bloedstamcellen herkennen en binden.

Na het binden worden de vetbolletjes opgenomen door de stamcellen  Deze gaan met de instructie die op het RNA ligt de eiwitten aanmaken, die zijn ontworpen om het genfoutje te repareren. Het mee-verpakte gids-RNA leidt deze naar de precieze plek op het DNA waar de mutatie moet worden aangepast.

Na een postdoctorale opleiding aan het St. Jude Childrens’ Research Hospital (Memphis, VS) is Despoina onlangs begonnen op het lab van Jan Voorberg.  Ze brengt uitgebreide ervaring met CRISPR-Cas9-technologieën mee naar Sanquin. Gecombineerd met Sanquins ervaring in stamcelonderzoek, biedt dit een robuuste basis voor de ontwikkeling van een zeer innovatief gentherapieplatform.

Voor dit meerjarenproject moeten moleculen worden ontwikkeld die selectief stamcellen binden. Daarnaast wordt de samenstelling van de vetbolletjes geoptimaliseerd. Verder is onderzoek nodig naar de meest optimale CRISPR-Cas9 machinerie. Despoina zal deze in vivo gentherapie in eerste instantie testen op uit donorbloed geïsoleerde stamcellen, en vervolgens in pre-klinische modellen. Het geld van het Sanquin Research Fund stelt haar in staat om geavanceerde therapieën te ontwikkelen voor patiënten met hematologische aandoeningen