Het Moleculair Platform

Wat is het?

Het Moleculair Platform is een faciliteit binnen Sanquin Diagnostiek waar alle apparatuur voor moleculaire diagnostiek gecentraliseerd is. Dit laboratorium faciliteert ruimten en apparaten voor moleculaire diagnostiek zoals HLA typering, leukemiediagnostiek, Rode bloedcelafwijkingen en bloedstollingsziekten. Het moleculair platform streeft erna om minimaal 80% van alle moleculaire diagnostische processen te automatiseren en te robotiseren.

Wat kun je ermee?

Het Moleculair Platform beschikt over verschillende pipetteer robots die gebruikt worden voor DNA en RNA isolatie en pre en post PCR setup. Tevens zijn er apparaten voor de analyse van moleculaire bepalingen zoals real-time PCR en Sanqer sequencing. Deze apparaten stonden eerst verspreid door Sanquin. Daardoor ontbrak voor de gebruiker het overzicht over de apparatuur die Sanquin in huis heeft en of deze te gebruiken zijn. Door de apparaten te centraliseren worden ze veel efficiënter gebruikt, de kosten voor onderhoud gaan omlaag en de kwaliteit van de apparaten gaat omhoog. Aanschaf van nieuwe apparatuur wordt tot een minimum beperkt omdat door centralisatie de apparatuur vaak al in huis is.

Wat is het resultaat, wat komt er uit?

Op het Moleculair Platform zetten onderzoekers hun bepalingen in op de robots. Als eindproduct levert een isolatierobot DNA of RNA in de gewenste hoeveelheid en/of concentratie. Hiermee worden de vervolgbepalingen ingezet, afhankelijk van wat de aanvrager heeft opgegeven. Ook hiervoor zijn pipetteerrobots beschikbaar. Voor de PCR setup wordt geïsoleerd DNA samengevoegd met PCR reagentia in 96 wells platen. De robots zijn in staat de bepalingen zo efficiënt mogelijk in te zetten. Deze platen worden vervolgens aangeboden aan de analyse-apparaten zoals Taqman realtime PCR apparatuur of Sanqer sequencers. De data die deze apparaten genereren worden geanalyseerd door de onderzoeker, waarna de uitslag gerapporteerd wordt aan de klant c.q. aanvrager.

Wat is de innovatie?

Het werken met robots brengt een grote kwaliteitsslag met zich mee. We zijn in staat onze werkprocessen vanaf het begin tot het eind te volgen. De robots zijn met elkaar gekoppeld door middel van een middleware software. De middleware software verzorgt de communicatie tussen robots en LIMS (Laboratory Information Management System). Met het LIMS van Sanquin (ook aangeduid met CLIS) wordt een werklijst gemaakt voor een isolatie of PCR setup. Deze werklijst wordt aangeboden aan de middleware software. De middleware software configureert de werklijst zodat de robot de werklijst kan lezen en gebruiken. Aan het eind van de isolatierun of PCR setup wordt alle informatie zoals lotnummers van reagentia en monsterpositionering doorgeven door de middleware software aan CLIS. Op deze manier blijft alle informatie gewaarborgd. De operator wordt door een Guided User interface op de robot verteld wat hij moet uitvoeren om de robot een DNA isolatie of een PCR setup te laten uitvoeren. Nadat een operator op start drukt werkt de robot autonoom en kan de operator andere werkzaamheden uitvoeren. Hierdoor wordt de tijd voor het inzetten van bepalingen efficiënt gebruikt.

Hoe deden we dat vroeger?

Voor de komst van pipetteerrobots binnen Sanquin Diagnostiek werden de bepalingen met de hand ingezet. Aan de hand van papieren werklijsten werden moleculaire bepalingen ingezet. Om er zeker van te zijn dat er geen fouten gemaakt werden, zijn bepaalde stappen met twee analisten ingezet. Eén analist pipetteert en de ander controleert of de stappen goed worden doorlopen. Dat hoeft niet meer met de komst van robots niet meer.

Wie werken er mee?

Het Moleculair Platform is geïntegreerd in Sanquin Diagnostiek. De faciliteit biedt ruimten en apparatuur aan voor Sanquin Diagnostiek en Sanquin Research. Medewerkers van die divisies kunnen daar gebruik van maken. Het Moleculair Platform biedt de ruimte aan diagnostiek en research om geautomatiseerd DNA en RNA te isoleren of te laten isoleren uit bijvoorbeeld bloed, SWABS en celsuspensies. In een speciaal ingerichte ruimte voor analyseapparatuur kan gebruik gemaakt worden van real-time PCR apparatuur. Gebruikers mogen na een introductie en training zelfstandig met de apparatuur werken. Het Moleculair Platform valt onder leiding van Ellen van der Schoot. Het dagelijks beheer wordt gedaan door Richard van Hien, waarbij hij terzijde wordt gestaan door Jeffrey Berghuis en Jessica Muit.

Wat betekent het voor de medische wereld?

Met het Moleculair Platform maakt Sanquin een kwaliteits- en besparingsslag. Dit geeft ons meer ruimte om te investeren in de ontwikkeling van nieuwe analysemethoden zoals Next Generation Sequencing. Met deze methode zijn we in staat om in 1 keer op meerdere locaties op het DNA naar afwijkingen te zoeken.

Zie ook het artikel over het HLA diagnostiek en het Moleculair platform in Laboratorium magazine: Frontrunner in ISO 15189:2012